جذب نیروی کار متخصص و ماهر، اصلیترین چالش منابع انسانی در اکوسیستم فناوری
«نیروی کار خوب نیست». احتمالاً این جمله بارها در شبکههای اجتماعی یا جمعهای کاری به گوشتان خورده است. گزارهای که طبق گزارش اخیر همراه اول، اصلیترین چالش منابع انسانی در صنایع «فناوری اطلاعات» و «تجارت الکترونیک» است. نبود نیروی کار متخصص و ماهر در صنایع دیگر نیز جزو 3 چالش اصلی به حساب میآید.
گزارش «زیست بوم منابع انسانی ایران» در سال 1403 که «همراه اول» تهیه کرده است، نشان میدهد 69 درصد مدیران و مشاوران منابع انسانی در صنایع مختلف، با چالش «جذب نیروی کار متخصص و ماهر» روبهرو هستند. این چالش در 3 گروه «سرمایهگذاری و مالی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات» و «تجارت الکترونیک و خدمات آنلاین» حادتر از سایر صنایع است.
کمبود نیروهای ماهر یکی از چالشهای اصلی سازمانهاست. براساس مصاحبهها، ریشه اصلی این چالش در ایران به نبود ثبات و آرامش در فضای اقتصادی و اجتماعی بازمیگردد. بحث مهاجرت نیز به آن دامن زده است.
چالشهای اصلی صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات
طی نظرسنجی انجامشده از 14 مدیر منابع انسانی با جامعه کارکنان 11 هزار و 500 نفری، «جذب نیروی کار متخصص و ماهر»، «رضایت و تعلق کارکنان» همچنین «حقوق و دستمزد رقابتی» 3 چالش اصلی منابع انسانی در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند.
در این گزارش، ریشه اصلی چالش جذب نیرو در این صنعت مهاجرت نیروی کار متخصص بیان شده است. در شرکتهای نوپای این صنعت که در مراحل ابتدایی شکلگیری، منابع مالی کمی دارند، نیز این چالش پررنگتر به نظر میرسد که موجب میشود توان کمتری برای جذب نیروی متخصص در رقابت با شرکتهای بزرگ داشته باشند.
آنطور که در این گزارش آمده، جلب رضایت نیروهای متخصص این صنعت نیز ساده نیست؛ گروهی از کارکنان بهدلیل تجربه زیاد یا مقایسه خود با سازمانهای دیگر، استانداردهای کاری بالایی دارند و انتظاراتشان از واحد منابع انسانی بیشتر است. از طرفی، محدودیت بودجه منابع انسانی مانع تحقق انتظارات میشود.
در ادامه، هشت راهکار برای حل چالشهای موجود پیشنهاد شده است. یکی از این راهکارها بهبود انعطافپذیری کاری و ارائه خدمات سلف سرویس برای نسل جدید است. پیشبینی میشود این کار رضایت و انگیزه کاری را افزایش داده و این نسل را به مشارکت بیشتر در سازمان تشویق میکند.
تعامل مستقیم مدیران منابع انسانی با کارکنان برای تقویت حس ارزشمندی و اعتماد و توسعه برنامههای جذب نیرو از طریق معرفی همکار و ارائه پاداش از دیگر پیشنهادها در این حوزه است.
چالشهای اصلی صنعت تجارت الکترونیک و خدمات آنلاین
در صنعت تجارت الکترونیک و خدمات آنلاین، علاوهبر چالش «جذب نیروی کار متخصص و ماهر»، «جذب نیروی کار در سطوح مدیریتی» نیز یکی از چالشهای منابع انسانی است.
طی نظرسنجی از 48 مدیر منابع انسانی با جامعه کارکنان 28 هزار نفری در این صنعت، 70 درصد آنها خیلی زیاد یا زیاد با چالش جذب نیروی کار در سطوح مدیریتی روبهرو هستند. علت آن نیز باز به مهاجرت نیروهای ماهر به کشورهای دیگر بازمیگردد. همچنین رقابت شدیدی بین شرکتها برای جذب استعدادها به وجود آمده است.
نرخ بالای مهاجرت و جابهجایی موجب شده «طراحی و اجرای جانشینپروری» چهارمین چالش اصلی منابع انسانی در این صنعت باشد.
در همین راستا، پیشنهاد شده ارتباط با نیروهای مهاجرتکرده بهصورت دورکاری و در قالب منتور حفظ شود. اختصاص یک بلوک سهام مشخص برای کارکنان کلیدی با هدف ایجاد احساس مالکیت از دیگر راهکارهای ارائهشده برای حل چالشهای منابع انسانی این صنعت است. همچنین پیشنهاد شده برای بهبود نگهداشت کارکنان بودجه به رفاه خانوادهها اختصاص داده شود تا افزایش رضایتمندی را به ارمغان بیاورد.
نگاهی به مشخصات مشارکت کنندگان
دوسوم مشارکتکنندگان در این گزارش در شرکتهای خصوصی مشغول به کار هستند و نیمی از مشارکتکنندگان بین 10 تا 20 سال سابقه کاری دارند.
12 شرکت در حوزه تجارت الکترونیک و خدمات آنلاین و 5 شرکت در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای تهیه این گزارش مشارکت کردند.
ازجمله این شرکتها میتوان به همراه اول، فناپ، گروه اسنپ، صبا ایده (مالک آپارات و فیلیمو)، دیجیکالا و رایتل اشاره کرد.
نسخه کامل گزارش زیستبوم منابع انسانی ایران را میتوانید از اینجا بخوانید.